Cụm từ xuất cơm hay suất cơm đang gây khá nhiều sự tranh luận trong thời gian gần đây. Dù cùng mang 1 ý nghĩa nhưng nếu viết sai sẽ gây ra sự bất tiện, thậm chí khiến cho Tiếng Việt bị mai một. Vậy, xuất cơm hay suất cơm mới là cụm từ đúng chính tả Tiếng Việt? Cùng chúng tôi đi tìm hiểu chi tiết dưới đây.
Tại sao lại có sự nhầm lẫn giữa xuất cơm và suất cơm?
Người xưa có câu: “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam”. Ngụ ý chỉ rằng, sự trúc trắc của vần điệu đến từ “thiên biến vạn hóa” của câu từ trong cuộc sống hàng ngày.
Sự đa dạng trong cách nói và các thành phần ngữ pháp khiến Tiếng Việt trở nên “khó nhằn”. Điều này không chỉ gây ra sự khó khăn đối với người nước ngoài mà còn cho cả người Việt.
Vì có quá nhiều sự lựa chọn trong một ngôn ngữ nên chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những cụm từ “tưởng đúng” nhưng lại sai. Điển hình, ngay cả cụm từ phổ thông được dùng mỗi ngày như “xuất cơm hay suất cơm” cũng đã trở thành vấn đề tranh luận của nhiều người.
Định nghĩa về xuất cơm và suất cơm
Khi đứng riêng lẻ, 2 từ “suất” và “xuất” đều mang ý nghĩa biểu trưng khác nhau. Khi đi kèm với các hậu tố, tiền tố sẽ có những ngữ nghĩa riêng biệt. Cụ thể:
Từ “Xuất”
Từ “Xuất” thường đi kèm với các hành động hoặc một tính từ chỉ sự chuyển biến từ trạng thái này sang trạng thái khác. Từ này có nghĩa là đưa hoặc cho 1 thứ gì đó ra.
Ví dụ, các cụm từ có chứa từ “Xuất” như:
- Xuất quân: Lên đường đi chiến đấu.
- Xuất hiện: Hiện ra và nhìn thấy được bằng mắt.
- Sản xuất: Làm ra một sản phẩm để sử dụng cho 1 mục đích nào đó.
- Xuất hành: Đi xa khỏi nơi cư trú.
- Nội bất xuất, ngoại bất nhập: Là lệnh cấm bên trong không được phép đi ra và bên ngoài không được phép đi vào.
Từ “Suất”
Từ “Suất” thường là danh từ để chỉ 1 phần của tổng thể nào đó. Từ này thường sẽ được ghép với các từ đơn hoặc cụm từ khác để cho rõ nghĩa hơn.
Ví dụ về từ “Suất” như sau:
- Suất ăn công nghiệp: Một phần ăn cho 1 người.
- Suất cơm: Một phần cơm.
- Suất sưu: Một phần thuế được quy định cho 1 nam giới đã đủ tuổi trưởng thành theo chế độ phong kiến xưa.
- Suất ruộng khoán: Phần ruộng được khoán chia cho 1 nhân khẩu hoặc 1 lao động.
Xuất cơm hay suất cơm đúng chính tả?
Từ phân tích bên trên, có thể thấy được rằng, cụm từ “Suất cơm” mới đúng chính tả Tiếng Việt. Theo đó, “Suất cơm” có nghĩa là 1 khẩu phần cơm được nấu từ ban đầu. Từ đó, phần cơm này sẽ được chia theo quy định từ trước hoặc cho 1 người ăn nhất định.
Những tranh cãi thú vị khác liên quan tới từ “Xuất” và “Suất”
Hiện nay, lỗi chính tả liên quan đến chữ “s” và “x” đã không còn quá xa lạ. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là cách phát âm “s” và “x” của một số vùng miền.
Đặc biệt, người miền Bắc khi phát âm thường khó phân biệt rõ ràng chữ “s” và “x”. Điều này dẫn đến những lỗi sai phổ biến trong văn bản. Dưới đây là một số nhầm lẫn giữa từ “Xuất” và “Suất” mà nhiều người hay mắc phải.
Xuất ăn hay suất ăn?
Cũng tương tự như khi giải đáp thắc mắc: “Xuất cơm hay suất cơm”. Theo đó, từ “Suất ăn” mới đúng chính tả Tiếng Việt.
Suất ăn được hiểu là khẩu phần ăn đầy đủ dành cho 1 người nào đó. Trong suất ăn đã bao gồm cơm và thức ăn theo định lượng được quy định.
Suất cơm công nghiệp hay xuất ăn công nghiệp?
Như phân tích bên trên, “Xuất” là động từ mang nghĩa là đưa ra. Trong khi đó, “Suất” là danh từ chỉ 1 phần của tổng thể nào đó.
Như vậy, “Suất cơm công nghiệp” mới là cụm từ đúng chính tả. Theo đó, suất cơm là 1 phần cơm đã được chia theo quy định từ trước. Mỗi người lao động trong khu công nghiệp sẽ được hưởng 1 suất cơm vào các giờ nghỉ trưa hoặc tối.
Xuất phát điểm hay suất phát điểm?
Tranh cãi này xảy ra khi mọi người muốn nhắc đến ý nghĩa là lấy 1 điểm nào đó làm gốc để xuất phát. Từ đó cho ra những kết quả khác nhau.
Điều này tương ứng với 1 tính từ chỉ sự chuyển biến từ trạng thái này sang trạng thái khác. Do vậy, trong hoàn cảnh này, “Xuất phát điểm” sẽ là cụm từ chính xác.
Sơ suất hay sơ xuất?
Câu chuyện “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam” trở nên thú vị hơn khi Thứ Trưởng Bộ Văn Hóa, Thể Thao và Du Lịch phải ban hành công văn Số 2384/BVHTTDL-VP – Thu hồi văn bản gửi Hiệp hội du lịch thành phố Đà nẵng. Cụ thể, văn bản này đã dùng từ “sơ xuất” thay cho từ “sơ suất” thường dùng. Vậy, đâu mới là cụm từ đúng chính tả?
Như đã phân tích kỹ ở bên trên, “suất” là danh từ chỉ 1 phần của tổng thể. Sơ suất được hiểu là thiếu sót của 1 phần nào đó chưa được hoàn thiện, dẫn tới sai lầm. Do vậy, trong trường hợp này, cụm từ “sơ suất” sẽ đúng chính tả.
Kết luận
Giải đáp chi tiết thắc mắc về 2 cụm từ: “Xuất cơm hay suất cơm” giúp người đọc có cái nhìn chính xác nhất về Tiếng Việt. Để sử dụng từ chuẩn nhất, mọi người nên chủ động đọc nhiều Tiếng Việt để giữ đúng những nét tinh hoa của ngôn từ Việt Nam.
