Trong văn hóa Á Đông, tính gia trưởng được hiểu là người đàn ông đảm nhận mọi trách nhiệm chính trong gia đình. Tuy nhiên, tính gia trưởng không chỉ dừng lại ở vai trò này mà nó còn liên quan tới hành vi và cách ứng xử của người đàn ông. Vậy, gia trưởng là gì? Đâu là dấu hiệu nhận biết người đàn ông có tính gia trưởng?
Gia trưởng là gì?
Gia trưởng là gì? Gia trưởng (tiếng Anh: Paternalism) là một thuật ngữ để chỉ người đứng đầu gia đình. Đây là người đảm nhiệm trách nhiệm lớn và là chỗ để gia đình dựa vào. Theo quan niệm truyền thống, gia trưởng thường là người đàn ông.
Gia trưởng có nhiều cách hiểu, nhưng thường đề cập đến việc hạn chế sự tự do/tự chủ của cá nhân nhằm tạo ra lợi ích cho họ hoặc làm người khác phụ thuộc vào họ. Nó cũng có thể ám chỉ việc can thiệp vào quyết định của người khác, ép họ phải nghe theo. Gia trưởng thường có hành vi tiêu cực.
Gia trưởng thường là người làm chủ trong gia đình, được giao trọng trách lớn. Theo truyền thống, người đàn ông là phù hợp để đảm nhận vai trò này. Bởi họ cho rằng, chỉ có đàn ông mới có khả năng mang lại hạnh phúc cho gia đình và góp phần vào sự phồn thịnh của đất nước. Do đó, từ “gia trưởng” thường được sử dụng để miêu tả tính cách của một người đàn ông.
Thuật ngữ “gia trưởng” đã tồn tại từ rất lâu, xuất phát từ thời kỳ Nho giáo và có nguồn gốc từ quá khứ phong kiến. Đây được xem là tàn dư của xã hội phong kiến mục nát. Gia trưởng đi ngược lại với sự tiến bộ xã hội và ám chỉ “Trọng nữ khinh nam”.
Trong tư duy “phụ – phu – tử”, người đàn ông luôn được xem là trung tâm và có quyền quyết định. Theo quan điểm này, phụ nữ phải tuân theo người cha trong gia đình, sau này là người chồng. Sau khi chồng mất, con trai tiếp tục là “người số 1”. Vì vậy, phụ nữ thường phải tuân theo nguyên tắc “tam tòng”, nghĩa là tuân theo cha trong gia đình, chồng và sau này là con trai.
Trong xã hội hiện đại, gia trưởng là gì? Thuật ngữ “gia trưởng” thường ám chỉ những người đàn ông có tính cách áp đặt, bảo thủ, luôn cố ép buộc người khác phải theo ý họ. Họ có thể thành công trong sự nghiệp nhưng thường gặp khó khăn trong việc quản lý và duy trì mối quan hệ với người khác. Trong gia đình, những người đàn ông gia trưởng thường gây ra sự căng thẳng, mâu thuẫn và không hòa hợp. Điều này khiến phụ nữ cảm thấy ngần ngại khi giao tiếp với họ.
Vì sao người đàn ông lại có tính gia trưởng?
Gia trưởng là một khái niệm có nguồn gốc từ thời kỳ Nho giáo và được xem là tàn tích của xã hội phong kiến. Vào thời đó, phụ nữ không được coi trọng trong gia đình. Họ chỉ được xem như người duy trì dòng giống. Đàn ông mới được quyền học hành, đọc sách và làm chủ mọi việc lớn nhỏ.
Theo thời gian, tư duy gia trưởng được thừa kế từ thế hệ này sang thế hệ khác và tồn tại đến ngày nay. Mặc dù xã hội đã thay đổi, nhưng vẫn còn nhiều người duy trì quan điểm “trọng nam khinh nữ”. Điều này tạo cơ hội cho những người đàn ông phát triển tính độc đoán, ép buộc người khác phải tuân theo ý họ.
Ngoài các lý do trên, tính gia trưởng của đàn ông cũng có thể hình thành thông qua sự giáo dục. Nếu một đứa trẻ được dạy cách yêu thương, tôn trọng, lắng nghe và thấu hiểu người khác, thì khi trưởng thành, họ chắc chắn sẽ không có tư duy gia trưởng và ngược lại.
Yếu tố khác có thể đóng góp vào tính gia trưởng của đàn ông là sự nhu nhược của phụ nữ. Ngay cả khi đang trong thế kỷ 21, nhiều phụ nữ vẫn không thể thấy được giá trị cá nhân của họ. Họ luôn nghĩ rằng việc chịu đựng sẽ mang lại hạnh phúc cho gia đình. Tuy nhiên, họ không biết rằng, sự im lặng đó chính là nguồn gốc của sự khắt khe và khổ sở trong cuộc đời của mình.
Mối quan hệ giữa sự gia trưởng và sự ích kỷ
Gia trưởng và ích kỷ đều là các từ dùng để chỉ sự độc đoán, thiếu tôn trọng người khác, đặt lợi ích cá nhân lên trên và coi thường bất kỳ ý kiến phản đối nào. Người có tính cách gia trưởng sẽ thể hiện rõ ràng qua cách họ xử sự và lời nói sau một số lần tương tác với người khác.
Những dấu hiệu của người đàn ông gia trưởng
Bên cạnh thắc mắc: “Gia trưởng là gì?” thì những dấu hiệu của người gia trưởng cũng được nhiều người quan tâm tìm kiếm. Theo đó, một người đàn ông gia trưởng thường gây khó chịu cho những người xung quanh. Đặc biệt, tính cách gia trưởng có thể làm cho không khí gia đình trở nên căng thẳng.
Những người phụ nữ thường phải kiên nhẫn và chịu đựng người đàn ông gia trưởng. Tuy nhiên, việc kiên nhẫn và chịu đựng không đảm bảo hạnh phúc và sự vững chắc trong hôn nhân. Chính vì vậy, việc nhận biết tính cách gia trưởng của một người đàn ông đối với phụ nữ là rất quan trọng.
Thích kiểm soát mọi thứ
Người có tính cách gia trưởng thường đặt mình ở vị trí cao hơn, tự cho mình quyền quyết định trong hầu hết mọi việc. Họ có xu hướng muốn quản lý và kiểm soát mọi khía cạnh cuộc sống của những người xung quanh.
Họ luôn đòi hỏi biết mọi chi tiết về bạn, từ việc bạn đang ở đâu, làm gì và đi cùng ai. Cho dù chỉ mới là người yêu, họ cũng muốn bạn tuân theo một loạt quy tắc và trách nhiệm giống như một người vợ. Tất cả các hoạt động khi bạn đi chơi với bạn bè hoặc gặp gỡ người khác giới đều cần phải nhận được sự phê duyệt từ họ.
Đặc biệt, người đàn ông có tính cách gia trưởng thường kiểm tra điện thoại và tin nhắn của người khác. Họ muốn xác minh xem bạn có liên lạc với người khác giới nào không. Nếu họ nghi ngờ, họ sẽ đặt ra nhiều câu hỏi. Nếu không nhận được câu trả lời theo ý muốn, có thể họ sẽ sử dụng bạo lực.
Ghen tuông
Gia trưởng là người có xu hướng chiếm hữu cao, đặc biệt là đối với người yêu hoặc vợ của họ. Họ không muốn bạn tiếp xúc gần gũi với người khác giới và thể hiện sự ghen tuông mù quáng.
Trong tâm trí của họ, bạn trở nên không đáng tin cậy và bị đánh giá chỉ dựa trên những khía cạnh xấu. Khi tức giận, họ thường chỉ biết chỉ trích bạn một cách nặng nề, thường xuyên nhấn mạnh những điểm yếu mà không quan tâm đến cảm xúc hoặc quan điểm của bạn.
Không bao giờ nhận sai
Người gia trưởng thường tỏ ra độc đoán và luôn cho rằng quan điểm của họ là đúng. Trong các cuộc tranh luận hoặc cãi vã, họ thường không chấp nhận lắng nghe ý kiến đóng góp từ người khác.
Họ luôn tự đặt mình ở vị trí hàng đầu và xem quan điểm cá nhân là duy nhất. Những lời người khác trao đổi đều bị họ xem nhẹ hoặc bác bỏ. Khó khăn về việc nhận lỗi và thừa nhận sai lầm cũng là câu trả lời thỏa đáng cho câu hỏi gia trưởng là gì.
Dùng bạo lực
Đa số những người tính gia trưởng thường có tinh thần nóng nảy, đặc biệt là trong mối quan hệ với người yêu, vợ hoặc con cái. Nếu đối phương không tuân theo ý họ, họ sẽ dùng lời lăng mạ khó nghe.
Hơn nữa, một số người tỏ ra cậy thế, sử dụng vũ lực để đè nén, gây tác động về cả thể xác lẫn tinh thần đối với đối phương. Đây là hành vi nguy hiểm và cần phải bị lên án rộng rãi để những kẻ này sẽ bị xử lý một cách thích đáng.
Luôn muốn bạn nhận sự giúp đỡ của anh ta
Gia trưởng luôn tự thấy họ phải là người đầu tiên và duy nhất mà bạn nghĩ đến mỗi khi gặp tình huống khó khăn. Họ thường không chấp nhận sự giúp đỡ từ người khác, đặc biệt nếu người đó là người khác giới.
Có suy nghĩ việc nhà là của phụ nữ
Người đàn ông gia trưởng thường có quan điểm rằng, chỉ có họ mới có thể đảm đương việc kiếm tiền, còn việc quản lý nhà cửa và chăm sóc con cái là trách nhiệm của phụ nữ. Họ luôn chỉ ưu tiên công việc của mình và không muốn chia sẻ công việc gia đình với vợ.
Họ thường coi những công việc như nấu ăn, quán xuyến nhà cửa là việc của phụ nữ và không đáng để họ làm. Thậm chí, có những người không muốn vợ của họ đi làm bên ngoài. Họ muốn vợ tập trung ở nhà để quản lý công việc gia đình.
Luôn đổ trách nhiệm cho người khác
Người đàn ông tính cách gia trưởng thường có thói quen đổ trách nhiệm cho người khác trong nhiều tình huống. Ví dụ, trong công việc, khi gặp vấn đề, họ có thể đổ lỗi cho đồng nghiệp hoặc hoàn cảnh.
Trong mối quan hệ tình cảm và cuộc sống gia đình, khi xảy ra vấn đề, họ sẽ đổ lỗi cho vợ hoặc bạn gái. Vì vậy, phụ nữ sống cùng những người đàn ông gia trưởng thường phải nhẫn nhịn chịu đựng tính cách này.
Cách đối phó với người đàn ông gia trưởng
Vậy, đối phó với người đàn ông gia trưởng là gì? Để đối phó với người đàn ông gia trưởng, phụ nữ cần nắm rõ những nguyên tắc “bất di bất dịch” dưới đây.
Giữ bình tĩnh
Trong trường hợp bạn sống cùng với người yêu hoặc chồng có tính cách gia trưởng, quan trọng là phải biết giữ bình tĩnh. Hãy nhớ rằng cãi nhau với người hơn mình về sức mạnh chỉ làm tổn thương bản thân.
Khi anh ta tức giận và nói những lời khiến bạn bị tổn thương, hãy lắng nghe với thái độ dửng dưng. Điều này sẽ khiến anh ta cảm thấy bị xem thường và mất hứng. Sau khi tình hình ổn hơn, bạn có thể bắt đầu trình bày quan điểm của mình. Lúc này, anh ta sẽ lắng nghe bạn nhiều hơn.
Không được cam chịu
Việc bạn tỏ ra kiên nhẫn khi đối mặt với người có tính cách gia trưởng sẽ đem lại 2 điều có hại. Thứ nhất, sự im lặng và không phản kháng của bạn thường tạo cơ hội cho tính xấu của đối phương phát triển ngày càng mạnh.
Thứ hai, nếu liên tục tuân theo những điều người gia trưởng sai bảo, bạn cuối cùng cũng sẽ đánh mất bản thân. Hơn nữa, bạn sẽ bị người kia kiểm soát và trở nên yếu đuối trong chính cuộc sống của mình.
Tự lập
Những người có tính cách gia trưởng thường cho rằng bạn cần phải phụ thuộc vào họ để tồn tại. Chính điều này khiến họ ngày càng tỏ ra kiêng cưỡng, đặc biệt trong vấn đề tiền bạc. Giải pháp lúc này là bạn cần phải độc lập về tài chính và có công việc riêng cho bản thân.
Kết luận
Trên đây là thông tin chi tiết giải đáp thắc mắc: “Gia trưởng là gì?” cũng như các dấu hiệu và cách đối phó với người có tính cách gia trưởng. Theo đó, gia trưởng là một phẩm chất đáng lên án, làm hạn chế sự phát triển của xã hội. Do đó, bài trừ tính cách gia trưởng trong các gia đình là một mục tiêu cấp thiết để xã hội trở nên văn minh hơn.
