Tết Nguyên Đán được biết đến là một lễ hội mang đậm nét văn hóa đặc trưng của một số nước Châu Á, trong đó có Việt Nam. Mặc dù gắn liền với văn hóa gắn liền với người Việt Nam, thế nhưng bạn có đang thật sự hiểu rõ về tết Nguyên Đán chưa? Hôm nay, bạn hãy cùng mình khám phá top 10 sự thật thú vị về tết Nguyên Đán qua bài viết ngay sau đây.
Tết Nguyên Đán là ngày bắt đầu một năm mới theo âm dương lịch
Sự thật thú vị về tết Nguyên Đán đầu tiên mà mình muốn giới thiệu đó là tết Nguyên Đán được xác định bằng lịch âm dương. Có lẽ khi nhắc đến âm dương lịch thì chắc hẳn sẽ rất ít người biết đến loại lịch này. Âm dương lịch là loại lịch sử dụng các tuần trăng và thời gian của mặt trời để xác định thời gian, ngày tháng. Đây là loại lịch thường được sử dụng ở các nước Đông Nam Á như Trung Quốc, Việt Nam, Hàn Quốc,…
Khi kết thúc một chu kì của lịch âm dương thì cũng là lúc người dân đón chào mùa xuân, là thời điểm để tạm biệt năm cũ và đón chào năm mới.
Sự khác nhau giữa “Chinese New Year” và “Lunar New Year”
Chinese New Year và Lunar New Year nếu được dịch ra thì nó đều có nghĩa là tết Nguyên Đán. Tuy nhiên, thực chất thì vẫn có một số điểm khác biệt khó nhận biết. Do đó mà nhiều người thường nhầm lẫn giữa 2 khái niệm này. Sau đây mình sẽ nêu ra một số sự khác biệt để các bạn có thể hiểu hơn về tết này.
Sự khác nhau về tên gọi
“Chinese New Year” (Tết Nguyên Đán) là cách gọi phổ biến trong tiếng Anh. Từ này thường chỉ đến ngày tết Nguyên Đán của người Trung Quốc nói chung và cộng đồng người Trung Quốc trên toàn thế giới nói riêng.
“Lunar New Year” (Tết Nguyên Đán) thường được sử dụng rộng rãi hơn, nhằm để chỉ về dịp Tết theo lịch Âm của các nền văn hóa châu Á, bao gồm cả Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam, và một số nước khác.
Sự khác nhau về văn hóa
“Chinese New Year” tập trung chủ yếu vào các phong tục và truyền thống của người Trung Quốc hoặc cộng đồng người Trung Hoa.
“Lunar New Year” bao quát nhiều nền văn hóa châu Á khác nhau, với mỗi nền văn hóa sẽ có những văn hóa riêng.
Một số ví dụ để bạn có thể hình dung được về sự khác nhau về văn hóa của 2 cái tết này.
- Món ăn truyền thống của người Trung Quốc vào ngày tết Nguyên Đán thường bao gồm là bánh chưng, thịt ngỗng, lợn quay, hoặc các món bánh kẹo ngày tết hoặc bánh dày. Trong khi đó, món ăn truyền thống của người Việt Nam thường sẽ là bánh chưng, bánh tét, bánh tôm, bánh mứt, bánh mì gối, bánh in,…
- Phong tục truyền thống của người Trung Quốc trong ngày tết Nguyên Đán sẽ là quét nhà cửa để xua đuổi điều xấu, trang trí bằng đèn lồng, viết chữ viết lên cành đào và trang trí câu đối. Với phong tục của người Hàn Quốc trong ngày tết thường là người dân thường thực hiện nghi lễ chum-buk (seol-nal) bao gồm cúi đầu trước người lớn tuổi, cúng dường quà và thực hiện các trò chơi truyền thống.
- Trang phục ngày tết của người Trung thường mặc áo dài truyền thống và thường mặc màu đỏ, biểu tượng của sự may mắn và hạnh phúc. Trong dịp tết Nguyên Đán tại Nhật Bản, người dân thường mặc kimono hoặc trang phục truyền thống khác và thực hiện các nghi lễ cầu may mắn.
=>> Tham khảo thêm bài viết Top 10 món quà tết tặng bố mẹ chồng ý nghĩa nhất 2024
Tết Nguyên Đán được tổ chức hầu hết ở các nước Đông Á
Tết Nguyên Đán được tổ chức theo truyền thống ở các nước châu Á, đặc biệt là ở Trung Quốc và những nước khác chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc như Việt Nam, Hàn Quốc, Singapore, Malaysia, Thái Lan, Nhật Bản, Philippines và Indonesia.
Ngoài ra, tết Nguyên Đán cũng được tổ chức ở nhiều nơi có sự tồn tại của cộng đồng người Hoa trên toàn thế giới. m
Tết Nguyên Đán có thể được gọi bằng nhiều tên khác nhau ở các quốc gia và cộng đồng Đông Á khác nhau. Tuy nhiên, tết thường được tổ chức vào cùng một ngày với các phong tục khá tương tự nhau.
Tết Nguyên Đán thường rơi vào cuối tháng 1 hoặc đầu hoặc giữa tháng 2.
Một sự thật thú vị về tết Nguyên Đán nữa là ngày tết Nguyên Đán được quyết định bởi lịch âm dương, dựa trên chu kỳ của mặt trăng và mặt trời và thường sớm hơn 20 đến 50 ngày so với lịch Gregory (hay còn gọi là lịch tây hay lịch dương). Loại lịch này được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới). Năm 2024, Tết Nguyên Đán sẽ rơi vào ngày 10/2/2024.
Mỗi năm âm lịch sẽ tương ứng với 12 con giáp
Lịch âm dương luôn tuân theo chu kỳ 12 năm và mỗi năm được đại diện bởi một trong 12 con giáp tạo thành một cung hoàng đạo. Cung hoàng đạo được xếp theo thứ tự là Tý, Sửu (Trâu), Dần (Hổ), Mẹo hoặc Mão (Mèo hoặc Thỏ), Thìn (Rồng), Tị (Rắn), Ngọ (Ngựa), Mùi (Dê), Thân (Khỉ), Dậu (Gà), Tuất (Chó) và Hợi (Lợn). Mỗi dịp Tết Nguyên Đán đều mở ra một năm cho một con giáp mới.
Một điều thú vị khác trong 12 con giáp đó là Tuổi Mẹo hay còn gọi là tuổi Mão. Với một số nước đại diện như là Việt Nam, tuổi Mão được cho là năm của con mèo. Tuy nhiên với tết Nguyên Đán của người Trung Quốc, tuổi mão còn được xem năm con thỏ.
Tết Nguyên Đán được gọi là Lễ hội mùa xuân ở Trung Quốc
Mặc dù tết Nguyên Đán ở Trung Quốc được diễn ra vào mùa đông, tuy nhiên người Trung vẫn cho rằng tết Nguyên Đán là lễ hội mùa xuân. Bởi vì tết Nguyên Đán chính là “Sự khởi đầu của mùa xuân”.
Thuật ngữ đầu tiên trong 24 tiết khí , được đặt tên theo những thay đổi theo mùa trong thiên nhiên và thời tiết. Tết Nguyên Đánh đã đánh dấu sự kết thúc của mùa đông và đầu mùa xuân.
Tết Nguyên Đán là mùa của những điều cấm kỵ, mê tín
Một sự thật thú vị về tết Nguyên Đán mà bạn cần phải biết khi đi du lịch đến những nước đang tổ chức lễ hội tết Nguyên Đán đó là tết này được xem như là một mùa của những điều cấm kỵ và mê tín.
Người ta tin rằng có nhiều điều bạn không nên làm vào những ngày tết Nguyên Đán, nếu không bạn có thể gặp vận rủi.
Một số điều cấm kỵ vào ngày tết Nguyên Đán có thể kể đến như:
- Tránh gội đầu và giặt quần áo vào ngày tết vì nó rửa sạch vận may.
- Chỉ nói những điều vui vẻ và tránh nói những từ không may mắn như ‘cái chết’ và ‘bệnh tật’ vì chúng mời gọi những lời nguyền .
- Tránh mặc đồ đen hoặc trắng vì chúng có liên quan đến để tang và cái chết.
- Không được khóc hoặc để người khác khóc vì nó gợi lên nỗi buồn trong năm tới.
Ngoài những điều kể trên còn rất nhiều những điều cấm kỵ và mê tín khác vào ngày tết Nguyên Đán. Tuy những điều này là không có cơ sở khoa học và vô lý, nhưng chính những điều này đã tạo nên sự khác biệt và những nét đặc trưng trong văn hóa tết Nguyên Đán của từng nước.
Món ăn may mắn là phần quan trọng nhất trong dịp Tết Nguyên Đán
Vào dịp tết Nguyên Đán, mỗi gia đình thường nấu những món ăn truyền thống cho cả gia đình. Những món ăn truyền thống này không đơn thuần chỉ là những món ăn thông thường mà những món ăn này còn là biểu tượng của sự may mắn và thịnh vượng và ẩn chứa những ý nghĩa sâu sắc.
Và mỗi gia đình, mỗi nét văn hóa sẽ có những món ăn truyền thống khác nhau.
Ví dụ như trong bữa tiệc đêm giao thừa, cá là món ăn không thể thiếu trong bữa cơm của mỗi gia đình người Trung Hoa. Vì cách phát âm từ ‘cá’ trong tiếng Trung là “yú”, đồng âm với từ ‘thặng dư’. Vì vậy, ăn cá gợi lên sự dư thừa của tài sản, tiền bạc và của cải trong gia đình.
Ngoài ra , vào ngày mồng một Tết Nguyên Đán, người ta thường ăn mì sợi dài để tượng trưng cho lời cầu mong trường thọ cho sức khỏe.
Tết Nguyên Đán là một lễ hội truyền thống, mang đậm nét phong tục tập quán
Theo truyền thống, lễ đón Tết Nguyên Đán kéo dài 16 ngày từ đêm giao thừa đến ngày rằm tháng Giêng. Việc chuẩn bị bắt đầu từ trước đó một tháng, bao gồm việc ‘quét nhà’ để quét sạch mọi điều xui xẻo trong vòng 1 năm và dán những câu đối đỏ để cầu may mắn cho năm tới.
Một số hoạt động nổi bật của ngày tết Nguyên Đán được diễn ra vào đêm giao thừa và ngày đầu tiên của Tết Nguyên Đán. Một số hoạt động thú vị vào ngày tết có thể kể đến như:
- Tặng phong bao màu đỏ hay còn gọi là lì xì cho trẻ em hoặc bất cứ ai chưa lập gia đình như một cách để gửi lời chúc tốt đẹp.
- Đốt pháo hoa và đốt pháo để xua đuổi yêu ma và những điều xấu xa, vận rủi.
- Biểu diễn múa rồng và múa sư tử,…
Tết Nguyên Đán còn được coi là cuộc di cư mùa xuân
Tết Nguyên Đán là ngày lễ quan trọng nhất đối với những quốc gia sử dụng lịch âm dương. Thông thường vào ngày tết Nguyên Đán, mọi người thường được nghỉ lễ vào 7 ngày hoặc lâu hơn.
Trước kỳ nghỉ lễ, hàng triệu người từ nơi xa xôi trở về “nơi chôn dao cắt rốn” để đoàn tụ gia đình. Điều này được ví như cuộc di cư lớn nhất của con người trên hành tinh. Do đó mà nhiều người nói vui với nhau rằng, tết Nguyên Đán còn được coi là “cuộc di cư mùa xuân” của loài người.
=>> Có thể bạn cũng quan tâm về Top 9 món quà tết cho bố mẹ ý nghĩa và thiết thực nhất
Kết luận
Qua bài viết trên, chúng ta đã cùng nhau khám phá 10 sự thật thú vị về tết Nguyên Đán. Tết Nguyên Đán là một dịp vô cùng quan trọng trong văn hóa, phong tục tập quán của một số nước châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Đây cũng là dịp để chúng ta trở về quê hương và cùng đoàn tụ với những người thân yêu trong gia đình. Hãy luôn theo dõi mình để đọc thêm nhiều bài viết hữu ích khác nhé.
